Robert M.Pirsig'in Anısına Saygıyla... (1928 - 2017)

 

   Dünyanın en çok satan kitaplarından biri olma başarısını göstermiş, pek çok türü bir arada barındıran ve yayınlandığı dönemden bu yana gerek edebiyat eleştirmenlerinin, gerek felsefecilerin, gerekse motosiklet tutkunlarının çokça bahsettiği bir kitap vardır "Zen ve Motosiklet Bakım Sanatı" . Adeta bir fenomen kitap. Bu kitabın yazarı Robert Maynard Pirsig 24 Nisan 2017 günü, 88 yaşında hayata gözlerini yumdu. Yaşam öyküsünü internet ortamında okumanız mümkün, gerçekten tıpkı yazdığı kitap gibi çarpıcı bir hayat hikayesine sahip üstat Pirsig. Benim çok etkilendiğim bir kitaptır ve şimdi ustayı kaybettikten sonra kitabı bir kez daha okumaya karar verdim, çünkü bir kez daha okunmayı hak eden bir kitap. Ve dünya üzerinde yazdığı bir kitapla bu kadar çok tanınan ender yazarlardan biridir Pirsig. Şüphesiz onun başka kitapları da var, hatta bu kitabın devamı sayılabilecek Lila adlı kitabını da tavsiye ederim, ama Zen ve Motosiklet Bakım Sanatı öyle bir başyapıt ki, Pirsig deyince akla başka kitap gelmiyor.

                                                                            (Robert Maynard Pirsig 1928 - 2017)

   Kitapla ilgili uzun zaman önce blogda bir yazı da yazmıştım (Kasım 2011).
Aşağıya o yazıyı yeniden aktarıyorum, üstadın anısına saygıyla.  Kitapla ilgili aşağıdaki yazıda detaylı yazmış olsam da, bugün yine bir kez daha bir küçük tüyo vereyim, kitap ilk başlarda zor gelen bir kitap ama okudukça, sizi içine çeken ve renklenen bir kitap. Azimli okurların vazgeçmeden okumasını salık veririm.

Tüm iyi okurların, felsefe, edebiyat ve motosikletseverlerin başı sağ olsun!

                                                                                    **********

(Aşağıdaki yazı Çağrı Öz tarafından yazılmış, ilk kez 6 Kasım 2011 tarihinde blogda yayınlanmıştır.)

Zen ve Motosiklet Bakım Sanatı - Robert M.Pirsig

    Ve evet yazmayı istediğim, daha da öncesinde okumayı istediğim ama yıllardır piyasada bulunmayan ve eski baskısını da bulmanın oldukça güç olduğu, motosiklete binmeye başlamadan önce sadece adına bakıp oldukça önyargıyla yaklaştığım hatta alaycı bulduğum ki aslında gerçekten de bi anlamda alaycılık eden efsane bir kitap bu. Huh! İlk cümlenin uzunluğu bile kitabı okurken uzunca bir felsefik yolculuğa çıkılacağını anlatmıyor mu zaten.

Kitabın arka kapağı da bize neyle karşılaşacağımızın ipucunu verir gibi adeta:

Zen ve Motosiklet Bakım Sanatı roman, otobiyografi ve felsefi deneme türlerinin sınırlarını genişleten; bütün bir akılcılık geleneğini sorgulayan benzersiz bir 'kült kitap'

Yazar Robert M.Pirsig, oğluyla birlikte yaptığı uzun bir motosiklet yolculuğu boyunca aslında okuru motosiklet üstünde görkemli bir felsefik yolculuğa çıkarıyor. Kitabı bitirebilirseniz - ki felsefi kavramlara az çok aşina ve iyi bir okursanız mutlaka sonuna kadar okumalısınız- asıl tat tam da son sayfalarda hissediliyor ve biraz içiniz burkulsa da okuduğunuza memnun olduğunuz bir kitabı kapatıyorsunuz sevinçle. Pirsig, dünyanın politika ve onun saçma planlarıyla değişebileceğine inanmaz ve mevcut tüm değerlerin sorgulanması gerektiğini düşünerek bu kitapta bu sorgulamaya girişir. Asıl hikaye de budur aslında, motosiklet yolculuğu sadece bunu daha da cazip kılan şeydir. Ki benim gibi motosiklet tutkunu bir okursanız bu sizi daha çok bağlar kitaba.

                                                           (Kitaptaki motosiklet gezisi esnasında Pirsig oğlu ile birlikte)

Bu arada hemen belirtelim bu kitap kesinlikle sadece bir motosiklet kitabı değildir. Pirsig'in de dediği gibi "Çünkü gerçek motosiklet, kendimiz denen motosiklettir" Bu bir felsefe kitabıdır. Kitap, sıradan okuyucuyu zaman zaman sıkıp, ürkütebilir ama az buçuk kendini zorlayan her kitapsever bu kitabı sevecektir, ki felsefe okumak zaten başlı başına zorlu ama bir o kadar da zevkli bir uğraştır.

Kişisel olarak ben, Zen ve Motosiklet Bakım Sanatı kitabını bitirir bitirmez, onun ardılı olan Robert M.Pirsig kitabı Lila'yı aldım. Motosiklet Bakım Sanatı'nda değerlerin sorgulamasını yapan yazar, Lila'da bu kez bir deniz yolculuğuna çıkar ve ahlakın sorgulanmasına girişir.

Motosiklet kendi içinde felsefesi de olan bir taşıttır, hatta tutkunları için taşıttan da ötedir. İnsanın kendini bulması için muhteşem bir aracı da olabilir, hayata tutunacak dal da. Bu sebeple motosikletle felsefe bir yerde mutlaka buluşur, Pirsig'de bu buluşturmayı harika başarmış bir yazardır. Kendini iyi beslemiş kitap kurtlarına şiddetle tavsiye olunur.

Benim kitaptan özümsediğim bazı tadımlıklar ise aşağıda:

"... ve birisi mistik olmak istiyorsa onun yeri manastırdır, üniversite değil. Üniversiteler her şeyin tüm ayrıntılarıyla açıklanması gereken yerlerdir."

"Tümüyle güvendiğiniz bir şeye asla kendinizi adamazsınız. Kimse yarın güneşin doğacağını fanatik bir biçimde haykırmaz. Çünkü güneşin yarın doğacağını herkes bilir. İnsanlar, politik ya da dinsel inançlar ya da başka tür dogmalar ya da amaçlar için kendilerini fanatikçe adıyorsa bunun nedeni daima, bu dogmaların ya da amaçların kuşkulu olmasıdır."

Bu iki alıntı bile kitabın neler vaad ettiğinin işareti değil mi?
Neyseki ben bu kitabı okumaya nail olmuş fanilerdenim. Bi yerlerde bulursanız alın, bi gün mutlaka okursunuz.

NOT: Kitap'tan Motosiklet Kitaplığı başlıklı yazıda daha önceden kısaca bahsetmiştim, ama kitabın önemine binaen daha detaylı olarak tek başına bir başlık açmak istedim.
Meraklısına motosiklet kitaplığı blogda şu adreste:
http://mymotorcycleexperience.blogspot.com/2010/09/motosiklet-kitaplg.html


NOT2: Robert Maynard Pirsig'i 24 Nisan 2017 günü kaybettik, tüm edebiyat, felsefe ve motosikletseverlerin başı sağ olsun!

(Bu yazıdaki fotoğraflar  internet ortamından alınmıştır... )